İşyeri Açma Ruhsatı İçin Hijyen Belgesi: Belediye Dosyası Adım Adım

Gıda üretimi/servisi, kuaför–berber–güzellik, konaklama vb. riskli iş kollarında hijyen belgesi; belediyeden işyeri açma ruhsatı alırken zorunlu dosya parçalarından biridir. Bu rehber, belediye dosyanızı adım adım nasıl hazırlayacağınızı, hijyen belgesi teminini ve saha denetimi öncesi kontrol listenizi verir.
Hızlı işlem: Hijyen belgesi başvurusu için → Adım Adım Başvuru Kılavuzu • Hijyen Belgesi  • Başvuru İşlemleri

Bu yazı kimler için? 

• Restoran, kafe, pastane, fırın, kasap–şarküteri, market şarküteri açacak işletmeler

• Kuaför, berber, güzellik salonu, spa/hamam/sauna açacak işletmeler

• Otel, pansiyon, konukevi gibi konaklama tesisleri

• Toplu yemek/catering, okul kantini, hastane yemek hizmeti verenler

• Mobil ünite/food truck, festival/etkinlik stantları (geçici ruhsat dâhil)

Not: Belediyelerin liste ve talep ettiği formatlar il/ilçe bazında farklılık gösterebilir. Aşağıdaki liste çekirdek gerekliliklerin üstünden gider; başvuru yapmadan önce kendi belediyenizin güncel kontrol listesini mutlaka açın.

İşyeri açma ruhsatı — Dosya bileşenleri 

Aşağıdaki maddeleri “olmazsa olmaz” kabul edin. Dosyayı dijital (PDF) ve basılı klasör şeklinde ikiz hazırlamak hız kazandırır.

Kimlik ve statü

• T.C. Kimlik fotokopisi (gerçek kişi) / Ticaret Sicil evrakı (tüzel kişi)

• Vergi Levhası (güncel)

• Oda Kaydı (Esnaf/Sanayi/Ticaret Odası) – faaliyet kodu (NACE) uyumu

Mekân ve tasarruf hakkı

• Kira sözleşmesi veya tapu

• Adres teyidi (kapı numarası, bağımsız bölüm)

• İmar durumu uygunluk (faaliyet konusu için)

Plan–proje ve yerleşim

• Kroki/yerleşim planı (gıda akışı ve bölgelendirme gösterilmeli: çiğ–pişmiş–servis–bulaşık)

• Havalandırma–bacalar, yangın kaçışları, lavabo/el yıkama noktaları işlenmiş plan

• Kapasite/sandalye sayısı (yeme-içme işletmeleri için)

Uygunluk ve güvenlik

• İtfaiye uygunluk (yangın söndürücü, acil çıkış, uyarı levhaları)

• Çevre/atık yönetimi (yağ tutucu–grease trap, düzenli atık protokolü)

• Gürültü/smell kontrol (gerekiyorsa filtre/charcoal sistemleri)

Personel ve eğitim

• Hijyen Belgesi: işveren dâhil gıdaya/kişiye doğrudan temas eden herkes için

• Personel listesi (rol bazlı: mutfak, servis, kasap, bar, kuaför, vb.)

• Kimlik doğrulama ve e-Devlet’te sertifika sorgulama notu

Faaliyet ve denetim evrakı

• Faaliyet konusu (NACE) ile mutfağın/servisin uyum beyanı

• Mal kabul–depolama–soğuk zincir ekipman listesi (dolap, termometre, data logger)

• Temizlik–dezenfeksiyon planı, kimyasal MSDS’leri

• Haşere kontrol sözleşmesi (dış kaynak varsa)

• Atık sözleşmeleri (bitkisel yağ, tıbbi/kesici-delici atık — işletmeye göre)

İpuçları:
• Plan–kroki üzerinde el yıkama lavabolarını, çapraz akış engellerini (renkli hatlarla) gösterin.
• Hijyen belgesi sayfalarını personele göre ayrı ayraçlarla koyun; denetimde hızlı ibraz sağlar.
• Kimyasal listesinde gıda uyumlu ürünleri ve durulama gereksinimini belirtin.

Hijyen belgesi adımı — Ruhsat dosyasının “kilit” parçası

Belediye denetiminde en sık sorulan belgelerden biri hijyen belgesidir. Mantık: “Riskli iş kolunda çalışan herkes temel hijyen eğitimini aldı mı?”

• Kimler zorunlu? Mutfak üretim, servis, bulaşık, şarküteri, kasap, vitrin, bar, kuaför–berber–güzellik uygulayıcıları, hamam/sauna bilfiil hizmet veren personel.

• Ne kadar geçerli? Aynı iş kolunda çalıştığınız sürece geçerliliği korunur; iş değişikliğinde tamamlama/yenileme istenebilir.

• Nasıl doğrulanır? MEB üzerinden düzenlenen yaygın eğitim sertifikası e-Devlet’te görüntülenir.

Hızlı başvuru yolları:
→ Hijyen Belgesi: Nasıl Alınır? (Adım Adım)
→ Hijyen Belgesi – Genel Bilgi
→ Başvuru İşlemleri

Belediye başvurusu — Adım adım yol haritası 

Adım 1 — NACE kodu ve imar uygunluğu teyidi

• Faaliyetinizin NACE kodunu netleştirin (ör. restoran: 56.xx).

• İmar müdürlüğünden faaliyet–mekân uyumunu teyit edin. (Bodrum, açık alan, bacalı ihtiyaçlar vb.)

• Kiralamadan önce bu adımı yaparsanız geri dönüş riskini azaltırsınız.

Adım 2 — Kira/tapu ve yerleşim planı

• Kira sözleşmesi/tapu (faaliyet sahibine ait olmalı; aynı unvan)

• Mekân krokisi: çiğ–pişmiş ayrımı, soğuk oda, hazırlık, servis, bulaşık akışı

• Havalandırma, baca, el yıkama noktaları işaretli

Adım 3 — Ekipman ve altyapı listesi

• Soğuk zincir: +2/+4 dolaplar, -18 derin dondurucular, dijital termometre

• Hazırlık ekipmanı: renk kodlu tahtalar, bıçak setleri, tezgâh materyali (gıda uyumlu)

• Temizlik: pedallı çöp kovaları, renk kodlu mop, kimyasal dolabı, MSDS klasörü

Adım 4 — Personel planı ve hijyen belgeleri

• Personel listesi (rol/alan bazlı)

• Hijyen belgesi (eğitimi tamamlamayan varsa hızlı programa alın)

• İlk açılışta minimum çekirdek kadro için sertifikaları hazır tutun

Adım 5 — Yangın/itfaiye ve çevre uygunlukları

• Yangın söndürücü (tarih–basınç kontrolü), acil çıkış işaretleri

• İtfaiye raporu/uygunluk (belediye prosedürüne göre)

• Yağ tutucu (grease trap) sözleşmesi/tesisi ve atık yağ protokolü

Adım 6 — Başvuru dosyasını oluşturma

• Kapak sayfası: Unvan–Adres–NACE–İletişim

• Bölüm 1: Kimlik–Vergi–Oda evrakı

• Bölüm 2: Kira/Tapu + Kroki/Plan

• Bölüm 3: Ekipman–Altyapı listeleri

• Bölüm 4: Personel & Hijyen Belgeleri

• Bölüm 5: İtfaiye/Çevre/Atık evrakı

• Bölüm 6: Temizlik–Dezenfeksiyon planı, Haşere programı, Kayıt formları (boş şablonlar)

Adım 7 — Belediye randevusu ve yerinde inceleme

• Evrak kontrolü (eksik var mı?)

• Yerinde hijyen turu: el yıkama lavabosu–sıvı sabun–tek kullanımlık havlu; çapraz akış kontrolü

• Sıcaklık kayıtları için termometre/kayıt defteri gösterimi

• Kimyasal dolabı ve MSDS klasörünün yerinde bulunması

Adım 8 — Eksiklerin kapatılması ve ruhsatın alınması

• Denetim sonrası bildirilen eksiklikleri takvimli kapatın

• Ruhsat düzenlendikten sonra görünür noktaya asın

• Açılış sonrası periyodik kayıtları (sıcaklık, temizlik, alerjen, pest) başlatın

Zamanlama ipucu: Dosya hazırlığı (plan–ekipman–eğitim) paralel yürütüldüğünde 2–4 hafta aralığında açılışa yaklaşılır. En uzun gecikme genelde hijyen eğitimi/sertifika ve itfaiye/adres işlemlerinde yaşanır.

Saha denetiminde en çok bakılan 10 şey

1. El yıkama lavabosu: sıvı sabun + ılık su + tek kullanımlık havlu üçlüsü

2. Kişisel hijyen: saç-bone, sakal ağı, takı–yüzük yasağı, kısa tırnak

3. Çapraz bulaşma: renk kodlu tahtalar, çiğ–pişmiş ayrımı, kapalı depolama

4. Sıcaklık: sıcak bekletme ≥ 60°C; soğuk muhafaza ≤ 4–5°C

5. Hızlı soğutma: 60→21°C (≤2 sa.) + 21→5°C (≤4 sa.) kural farkındalığı

6. Temizlik–dezenfeksiyon: doğru sıralama, temas süresi, durulama notu

7. Kimyasallar: gıda alanından izole dolap, MSDS klasörü

8. Haşere yönetimi: kapı–pencere fitilleri, kapanlar, trend çizelgesi

9. Atık: pedallı kapak, torbalı konteyner, yağ/organik ayrımı

10. Hijyen belgeleri: personele göre dosyalanmış sertifika ve e-Devlet görünümü

Sık yapılan hatalar 

• “Eldiven takıyorum, el yıkamaya gerek yok” varsayımı → yanlış

• Bıçak/tahta aynı ekipmanla çiğden pişmişe geçiş

• Termometre kalibrasyonu ve kayıt tutmamak

• Kimyasalı yemek alanında depolamak, şişeleri etiketlememek

• Atık yağ sözleşmesi/çıkış belgelerini dosyaya eklememek

• “Hijyen belgeleri çalışan gelir gelmez çıkar” ertelemesi → Ruhsat gecikir

Personel için hijyen belgesi 

• Kayıt: Online kısa form + kimlik bilgisi

• Takvim: En yakın eğitim slotu (online/yüz yüze)

• Tamamlama: Ders + kısa değerlendirme

• Sertifika: e-Devlet’te görünür

• Dosyalama: PDF çıktısını belediye dosyanıza koyun

Hemen başlamak için:
→ Adım Adım Başvuru Kılavuzu • Başvuru İşlemleri

Sık Sorulan Sorular (FAQ)

Hijyen belgesi olmadan ruhsat alınır mı?
Riskli iş kollarında hayır. Ruhsat dosyasında personel hijyen belgeleri sistematik olarak istenir.

Sadece kasiyerim var, belge gerekir mi?
Kasiyer gıdaya/kişiye direkt temas etmiyorsa kapsam dışı olabilir. Ancak küçük işletmelerde kadrolar temaslı hâle gelebilir; güvenli olan belgeyi almaktır.

Kaç personel için belge sunmalıyım?
Bilfiil hizmet veren ve temas eden tüm personel. Açılışta minimum çekirdek kadronun belgeleri hazır olmalı; yeni alımlar için süreç planlayın.

Sertifika e-Devlet’te görünmüyor; ne yapmalıyım?
Yeni düzenlemelerde kısa bir işleme süresi olabilir. Eğitim kurumundan kayıt teyidi alın; e-Devlet’te “Yaygın Eğitim Sertifika” ekranını kontrol edin.

Online eğitim geçerli mi?
Kimlik doğrulamasıyla yürütülen MEB onaylı süreçler geçerli kabul edilir; belge e-Devlet’te sorgulanabilir.

Belediye dosyasına hangi planları koyayım?
Yerleşim/kroki, el yıkama noktaları, havalandırma–baca, soğuk oda/tezgâh akışı; temizlik–dezenfeksiyon planı; haşere sözleşmesi; atık (yağ/organik) protokolleri.

İtfaiye şartları nedir?
Söndürücü sayısı/kapasitesi, acil çıkış yön levhaları, kaçış yollarının açık olması… İl/ilçeye göre kontrol listesi değişebilir; başvuru öncesi yerel listeyi isteyin.

Açılış sonrası hangi kayıtları tutmalıyım?
Sıcaklık ve soğuk zincir, temizlik–dezenfeksiyon, pest trend, alerjen/etiket, eğitim kayıtları; formları haftalık/aylık gözden geçirin.

Ruhsat dosyanızı “denetime hazır” tutun

• Hijyen belgesi kilit evraktır; personelinizle birlikte en erken çözülecek adım budur.

• Dosyanızda planlı düzen (bölüm ayraçları) denetim turunu kısaltır.

• Açılıştan sonra kayıt–CCP rutini, ruhsatınız kadar kritiktir: yazın, uygulayın, kanıtlayın.